Sint Ulriks Kapelle - Restanten kleine Duitse zendpost in tuin van klooster

Andere militair getinte structuren regio Oost-Vlaanderen

beperkte lijst hieronder

Citadelpark Gent

Buskruitfabriek Cooppal Wetteren

Vliegvelden WO I Regio Gent

WO I Munitiepark Kwatrecht

De Dodendraad

De Hollandstellung - Duitse WO I bunkerlinie

Reichsschüle Flandern - SS-School Kwatrecht

Duitse Atlantic Wall Radarpost - Goldammer

WOI en II Munitiedepot De Ghellinck Zwijnaarde

Duitse gangen onder centrum Gent WOII

Schuilplaatsen voor havenarbeiders Gentse kanaalzone uit de koude oorlog

Enkele structuren buiten bovenstaande regio

Het Fort van Eben Emael

KW-linie

Oorlogsverhalen regio Gent

WO I - Kwatrecht - Melle

18 daagse veldtocht gekoppeld aan TPG

Neergestorte B17 te Kwatrecht 19-09-1944

De bevrijding WO II van de regio rond TPG

Toestand Belgisch leger ten tijde van mei 1940

Gesneuveldenlijsten:

Contact en onbeantwoorde vragen

Media-aandacht

Copyright

Links

Restanten van een kleine Duitse Zendpost in de tuin van het rusthuis De Verlosser te Sint Ulriks Kapelle.

Dit is een object dat ook jaren heeft liggen wachten om eens iets over gepubliceerd te worden. Alle originele foto's dateren ondertussen van 2011. Ik kan dus ook nu wel niet meer garanderen dat alles er nu nog uitziet zoals u heden hier in deze reportage te zien krijgt. Ik hoop dat het structuurtje trouwens nog bestaat.

Het betreft een kleine grotendeels onder het maaiveld zittende structuur. Van herkomst zeker Duits en te koppelen aan de bezetting van WOII. Het betrof een Duitse zendpost achteraan het domein van een toenmalig klooster en instituut in Sint Ulriks Kapelle.

Luchtfoto Google Earth anno 2019. We kijken op de grote tuin van het vroegere klooster en instituut van de Zaligmaker en de Heilige Maagd in Sint Ulriks Kapelle.

Lokaliseren van de structuur

Heden is dit Rusthuis de Verlosser geworden. De structuur die we hier beschrijven is te zoeken vrij kort bij de zuidwestelijke onderhoek van dit domein, langs de kant van de Zavelstraat. Aan de westkant wordt het domein begrensd door de SUK29 Capelleveldweg en aan de zuidkant door privé-eigendommen en velden.
Hierboven ziet u de toegang tot het huidige rusthuis en het klooster "De Verlosser". Deze is gelegen langs de Brusselstraat. Langs deze kant was in elk geval op het moment van de prospectie het domein vlot vrij toegankelijk. (Foto links: Google Streetview)

De locatie is heden ten dage via Google Streetview beter zichtbaar dan vroeger. Toen stond het domein qua beplantingen zeker ruiger dan dat dit nu te zien is op Google Streetview vanaf de Zavelstraat. De hobbel in het terrein, duidelijk zichtbaar op onderste foto, herbergt de structuur. (Foto's: Google streetview)

Poging de structuur in de geschiedenis wat te plaatsen

Een van de redenen dat het publiceren van deze structuur op de lange baan is versukkeld, is ook het ontbreken van sluitende geschiedkundige info. Bij deze kort de info die er voorlopig over gekend is. Alle verdere info zal zeker welkom blijven als aanvulling via info@bunkergordel.be.

Het huidige klooster en rusthuis "De Verlosser" was in de periode waarin de structuur werd opgetrokken eveneens een klooster en Instituut. In 1941 werden de gebouwen van het klooster door de Duitse bezetter opgeëist als hoofdkwartier van de Nebenstelle Assche als onderdeel van de Kommandatur Brüssel.

Het gebouw kreeg op het dak een wacht- en uitkijkpost en allicht werd al vrij snel onder de dakkap radarinfrastructuur verstopt die dan bijkomend kon gebruikt en aangestuurd worden via de structuur die in deze reportage nog wordt beschreven.

Foto's: 2 oude postkaarten van het klooster en toen nog instituut van de Zaligmaker en de Heilige Maagd. De foto links toont de voorgevel zoals u deze ook nog altijd te zien kan krijgen via de Brusselstraat. De foto rechts toont de achtergevel zoals deze ook nog vanaf de huidige resterende structuur zichtbaar is. (Beiden Replica)

Al vrij snel werden er op het terrein sleuven in het park gemaakt om vrachtwagens en legermateriaal zo onopvallend mogelijk te kunnen opstellen. Er verscheen er op het domein een grote loods die dienst deed als garage voor het onderhoud van de vele vrachtwagens die hier aan de site waren gekoppeld.

De Duitse eenheden die worden genoemd in combinatie met deze site zijn de 11e Compagnie van het 33e Duitse Infanterieregiment, het 595 Infanterieregiment en het 326e Infanterieregiment. Er is ook nog sprake van een transportkorps met de naam "Urtel" en een hulpcompagnie. In totaal zou de site plaats hebben geboden aan een 200 tal Duitse soldaten. Daarnaast werden er ook nog eens evenveel Duitsgezinde met de op dat moment vijand, meeheulende Belgen gepositioneerd. Deze waren vrij courant in dergelijke bevoorradings- en transporteenheden tewerkgesteld. Deze laatsten kregen hun slaapplaatsen toegewezen in de Zwitserse hut die heden ook nog in minder goede staat teruggevonden worden achteraan het domein.

Ook aan deze site gekoppeld maar niet verder in detail besproken wegens totaal onvolledig qua gekende info, is zoals op zovele plaatsen, het bestaan van onderaardse gangen. Deze dienden dan om ongehinderd van het domein met het opgeëiste klooster weg te kunnen geraken zonder vanuit de lucht gespot te kunnen worden. De gangen zouden gelopen hebben in de richting van de Zavelstraat en de Tenbroekstraat. Er wordt in dit verband wel verwezen naar een hoevetje langs de Zavelstraat waar nog restanten van een dichtgemetste deur te vinden zouden zijn in de kelders. Dit zou ooit een toegang geweest zijn tot alvast 1 van die gangen. Zoals meestal in die verhalen eindigt het met de melding dat een gedeelte van de gangen zou gedynamiteerd zijn bij het vertrek van de Duitsers bij de bevrijding in September 1944. Het blijven leuke verhalen maar meestal zeer moeilijk om nog sluitend en correct qua verhaal te krijgen.

2x zicht op hetzelfde witte hoevetje. Links anno 2009, rechts anno 2019. Je ziet wel duidelijk dat de smalle strook links naast het hoevetje voorheen altijd sterk verwilderd stond en heden anno 2019 mooi opgeruimd blijkt te zijn. Of dit een link heeft met wat mogelijk in de ondergrond steekt of stak, is en blijft onduidelijk. (Beide foto's: Google Streetview)

Het mag dus duidelijk zijn dat er heden ten dage nog weinig direct koppelbaar aan deze Duitse bezettingsgeschiedenis van deze site nog terug te vinden is buiten de hieronder beschreven structuur. Mocht er toch nog meer aantoonbaar zijn, neem gerust contact op voor aanvulling op dit artikel via info@bunkergordel.be.

Eigen prospectie met beschrijving van de structuur

We beginnen onze rondgang vanaf de hoofdingang van de site zodat we het klooster en huidige rusthuis ten volle in het zicht krijgen. Let op, de gebouwen liggen reeds vrij ver achteruit van de Brusselstraat verwijderd. Op Streetview zie je ze zelfs amper of niet staan.

Vooraanzicht van het hoofdgebouw

Twee zichten op de achterzijde van het hoofdgebouw

Zicht op het onder een iets of wat verwilderde berm stekende structuurtje, volledig achteraan (en zuidelijk) van het terrein. Op de grootste foto zie je rechts de betonnen platen van de Zavelstraat. We bevinden ons dus vrij dicht bij de achterhoek van het domein tegen de Zavelstraat.
Blik naar het inwendige van de structuur. Allicht is dit een nog aanwezige ventillatieschacht.
Op de zijkant van de structuur valt ook nog altijd een deksel te bespeuren dat toegang geeft tot een waterput. Let op want deze is toch wel aanzienlijk diep te noemen en niet voorzien van hulpmiddelen om er opnieuw uit te geraken. Dergelijke put bij een dergelijke structuur is trouwens steeds zeer interessant om eens te ruimen. Je weet nooit wat men er ooit heeft ingekijld toen men hier dringend zijn biezen diende te pakken.

De toegang tot de structuur. Let op, deze ligt letterlijk vol met toch wel grof puin.

De structuur zelf is vrij simpel qua opbouw (en klein). Via de trap die je hierboven ziet kom je in een met baksteen gemetste L-vormige structuur. Recht voor u (rechter kant) is dan een kleinere ruimte van amper 1.5 m x 1.5 m groot maar toch zeker 2.5 m hoog. Naar de linker kant zit ook een rechthoekige gedeelte van de structuur van ongeveer 3.5 m lang en 2 m breed. Dit gedeelte is echter maximaal 1.5 m hoog en dus zeker te laag om in staande vorm te betreden.

Hierboven allicht een vrij identieke veldstructuur. Let op, dit is zeker niet deze structuur maar het is een structuur ten velde van een Duitse zendinstallatie in de regio van Budingen.

We kijken hier vanaf de binnenkant op het toegangssas en kuil die je van buitenaf kon zien. De foto werd genomen uit een kleinere vierkante ruimte ongeveer 1.5 m op 1.5 m groot en zeker een 2.5 m hoog.

Meer naar rechts op de foto zit een langere smalle en vooral amper 1.5 m hoge ruimte waar ooit een zendstation zal gestaan hebben.

Je merkt duidelijk dat dit een volledig in baksteen opgetrokken structuur is. Er is enkel beton terug te vinden in de dakstructuur.

In de wanden van de minder hoge ruimte merk je dat er ontzettend veel haken en bevestigingen in de wanden hebben gestoken. Achteraan komt een heel dikke kabel binnen die allicht verbonden zit met het klooster zelf. Mogelijks stak daar onder de eigenlijke dakstructuur een grotere radar of zender die dan verbonden was met deze ruimte in het park van het domein. We kijken hieronder op de achterwand en de rechter zijkant.

In de linker achterhoek zie je nog de restanten van wat ooit een nooduitgang zal geweest zijn. Je ziet nog de afgebrande restanten van de sporten van stijgijzers en in het plafond blijkt de opening die er ooit voor aanwezig was, achteraf dichtgemaakt.
Op de grond zie je nog sokkels waar ooit de zend- of radarinstallatiebediening zal gestaan hebben. Het tweede fotootje toont een installatie die men zich hier gerust kan voorstellen horende bij een specifiek type Freya Radar (schets: Replica)
In het plafond nog duidelijk een gat waar ooit dus een gedeelte van de installatie naar buiten zal zijn gegaan. Aan de buitenzijde is dat de gebroken gresbuis die naar boven uitsteekt.
Dit zijn nog enkele details van de kleine vierkante ruimte die begin van het binnenkomen al werd getoond. Ook hier zit in het plafond een rond gat, allicht ventillatie. Heden zijn in deze ruimte in de winter wel steeds wat vleermuisjes terug te vinden. Respecteer in die periode hun aanwezigheid aub en probeer de structuur in die periode te mijden.
Als afsluiter van de binnenkant van deze wel kleine structuur toch ook nog deze oude foto die allicht een gelijkaardige structuur toont, in dit geval wel volledig uitgewerkt in een kuil in de grond. Het is dus zeker niet van deze structuur voor alle duidelijkheid. Het hoort bij dezelfde structuur die hier iets hoger in de reportage al kan worden gezien en was te situeren nabij Budingen.
Niet zover van deze structuur verwijderd stond in het park nog een soort van Zwitsers Chalet. Dit diende als slaapplaats voor de collaborerende Belgen die ook op deze site verbleven en deel uitmaakten van een transporteenheid.
Op een deur die al betere tijden kende zijn nog sporen van hun aanwezigheid te zien.

Weet dat alle verdere details en eventuele bijkomende info koppelbaar aan deze site en structuren zeker welkom blijven als aanvulling op info@bunkergordel.be

Bijkomend gebruikte bronnen (info):

  • Dank aan Mr Eddy Vandervorst voor details die hierboven mee verwerkt werden in de teksten.